26.06.2012, 11:19 1122

Gıda sektöründe ambalajın önemi

İLKER BİLİKTÜ

İnsan sağlığı ve hijyen konularının gittikçe önem kazandığı günümüzde, ambalaj ve gıda güvenliği ilişkisi ön plana çıkarken, konu ile ilgili yasal yaptırımlar ve mevzuat çalışmaları da hız kazanmıştır.

Gıda ile temas eden uygulamalara yönelik üretim yapan firmalar gıda kodeksine uygun faaliyet gösterirler. Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından gerekli numune incelemeleri yapıldıktan sonra Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından üretim izinleri verilir. Tarım İl Müdürlükleri gerekli kontroller yapar ve uygunluğu denetler. Bu şartlara uygunluk,ürün üzerinde izin tarihi ve numarası ile belgelenmektedir ve gıdaya uygunluğu gösteren bardak/çatal simgesi yer almaktadır.

Ambalaj ve gıda et tırnak kadar birbirinin ayrılmaz birer parçası. Hijyen ve sağlık söz konusu olduğunda en başta akla gelen ambalaj oluyor. Üretilen ambalajların yarısından fazlası gıda sektöründe kullanılıyor.

Bu noktadan hareket edildiğinde ambalaj ile gıda ilişkisi ciddi şekilde öne çıkmaktadır.

Ambalaj tabii içindeki ürünün mevcut kalitesini dağıtım zincirindeki diğer çevresel koşullar elverdiğince korur. Ama bir diğer hususta ambalajın üretim mahallinden tüketim noktasına kadar geçen süreç içindeki koruma işlevidir ki bu da ambalajın hijyen yanında gıda ürünlerinin diğer niteliklerini koruma işlevidir. Örneğin yaş sebze ve meyvelerde müşterilerin almadan önce tezgahta ellenmesi sonucunda uğradıkları travmalar o ürünlerin daha hızlı çürüme ve ziyan edilmelerine yol açmaktadır. Aynı husus işlem görmüş (proses edilmiş) diğer gıdalar içinde söz konusudur. Dolayısıyla ambalaj yalnız oksijen ve nem bariyeri işlevi ile atmosferik etkilerden koruyan bir unsur olmayıp aynı zamanda da fiziksel etkilere karşı da koruyucu olmalıdır.

Türkiye’de bugünkü organize perakende ticaretin eski örnekleri 1954 yılında Migros, 1956 da Gima’ya kadar dayanmakla birlikte uzun süre kahraman bakkal ve taze semt pazarı ile rekabet etmek zorunda kaldılar. Ancak günümüzde giderek daha yoğun çağdaş perakende mağazacılık donanımlarını ve yöntemlerini kullanan organize perakende ticaret 10 yıl önce yüzde 20’lerle ifade edilmeye başladı. Günümüzde ise yüzde 40’lar telaffuz edilmeye başlandı. Batı ülkeleri özellikle AB de yüzde 80-90’lara kadar tırmanmış olan perakende ticarette ambalaj artık özellikle gıda ve mümkün olduğunca günlük alınmaya çalışılan yaş sebze meyvede çok önemli bir sorumluluk üstlenmektedir. Bu sorumluluk yalnız pazarlanmasını kolaylaştırmak değil aynı zamanda da onları çürüyüp zarar hanesine yazılmadan tüketim noktasına kadar ulaşmasını sağlamayı da içermektedir. Et ve mandıra ürünlerinde de bu husus geçerlidir.

Yaş sebze ve meyveler ile diğer parça gıdaların tabak ve streç ile korumasının giderek arttığını halkın artık bunları ek maliyet olarak görmekten yavaş da olsa uzaklaştığını gözlemlemek mümkün.

Üzülerek söylemeliyiz ki, malzemeler arası rekabet kendisini ağırlıklı olarak ambalajlı su sektöründe 2011 de tekrarlayarak gösterdi. Doğru ve geçerli bilimsel temellere dayanmayan savlar sağlık bilinci giderek keskinleşen halkımızda yalnız su ambalajlarına değil diğer ambalajlı gıdalara da yansıdı. Bilimsel olmayan savlar nerdeyse açık süt satışına daha yol açacak iken sağduyu hakim oldu.

Türkiye ambalaj sektörü her tür malzeme çeşidinden gıda ambalajları da üretmekte, önemli bir kısmını iç piyasaya hiç yadsınılmayacak bir bölümünü de bir bölümünü de dış piyasalara göndermektedir. Gıda ile temas eden maddeler üreten işletme ruhsatına sahip işletmeler gıda üretici ve ihracatçıları ile yakın işbirliklerini sürdürmekte ve gerek AB gerekse diğer ülke taleplerini sorunsuz karşılayabilmektedir.

- - - -